About

ในสมัยรัชกาลที่ 3 มีบันทึกว่าในปี ค.ศ. 1828 Jacob Tomlin และ Karl Gutzlaff เป็นมิชชันนารีโปรเตสแตนต์กลุ่มแรกที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย โดยได้รับการต้อนรับจาก Carlos de Manuel Silveira ซึ่งอนุญาตให้พวกเขาอาศัยอยู่ในที่พักของเขาเอง ทั้งนี้ Gutzlaff ยังเป็นหนึ่งในมิชชันนารีกลุ่มแรกที่ไปยังจีนและเกาหลีด้วย

สมาคมมิชชันนารีอเมริกันแบ๊บติสต์ (American Baptist Foreign Mission Society) ได้ส่งมิชชันนารีหลายคนมายังสยาม เพื่อเตรียมความพร้อมก่อนจะถูกส่งไปยังจีน แต่จีนไม่อนุญาตให้เข้าประเทศ ขณะที่สยามเปิดรับพวกเขา ในปี ค.ศ. 1831 Reverend David Abeel เดินทางมาสำรวจพื้นที่และเริ่มงานมิชชันนารีในฐานะตัวแทนของคณะกรรมการ

ต่อมาในปี ค.ศ. 1833 Reverend John Taylor Jones พร้อมภรรยา Eliza Grew Jones เป็นผู้บุกเบิกงานมิชชันนารีอเมริกันอย่างแท้จริง โดย Carlos de Manuel Silveira ช่วยให้พวกเขาเช่าที่พักอยู่หลังสถานกงสุลโปรตุเกส  เมื่อมีมิชชันนารีจำนวนมากขึ้นเรื่อย ๆ คณะมิชชันนารีจึงสร้างโบสถ์ บ้านพัก เครื่องพิมพ์ โรงหล่อพิมพ์ ห้องเข้าเล่มหนังสือ และห้องสมุดขึ้น และต่อมาสมาคมมิชชันนารีอเมริกันแบ๊บติสต์ ได้รับการบันทึกบนโฉนดเป็นเจ้าของที่ดินบนแปลงของโครงการWarehouse 30 ในช่วงปี 1900s

ภาพด้านบน: Reverend John Taylor Jones

ภาพด้านบน: Eliza Grew Jones

นอกจากนี้ระหว่างปี ค.ศ. 1835–1838 ดร. แดน บีช แบรดลีย์ ได้นำเครื่องพิมพ์ภาษาไทยเครื่องแรกมาสู่มิชชั่นแบ๊บติสต์บน Captain Bush Lane โรงพิมพ์แห่งนี้เริ่มพิมพ์เอกสารทางศาสนา แผ่นปลิว และหนังสือที่แปลเป็นภาษาไทย สำหรับนิกายโปรเตสแตนต์ทุกนิกาย ทั้งแบ๊บติสต์ คองเกรเกชันนอล และเพรสไบทีเรียน เพราะตระหนักดีว่าการตีพิมพ์ถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการเผยแพร่ศาสนา ดังนั้นพื้นที่Warehouse 30 จึงกลายเป็น จึงถือเป็นสถานที่แรกในสยามที่มีการใช้เครื่องพิมพ์ภาษาไทยที่สามารถพิมพ์อักษรไทยได้จริง

ภาพด้านบน: Dr. Dan Beach Bradley

ภาพด้านบน: ภาพร่างที่พักอาศัยเรียบง่ายของมิชชันนารี (ช่วงปี 1830–1850)

ภาพด้านบน: เซเลสติโน มาเรีย ซาเวียร์ (Celestino Maria Xavier)

ภาพด้านบน: โบสถ์ Holy Rosary หรือที่รู้จักกันในชื่อวัดแม่พระลูกประคำ กาลหว่าร์ เป็นโบสถ์คาทอลิกโรมันในกรุงเทพฯ ที่มีจุดเริ่มต้นจากชุมชนโปรตุเกสตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 18

ต้นตระกูล Maria Xavier เป็นชาวโปรตุเกส ชื่อ Joaquim Maria Xavier ผู้อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานบริเวณชุมชนโบสถ์กาลหว่าร์ในช่วงปีค.ศ.1840 และเข้ารับใช้ในราชสำนักช่วงรัชกาลที่3, 4 และ 5 ต่อมาลูกชายของเขา Luis Maria Xavier มาตั้งรกรากอยู่ในตลาดน้อยหลังโบสถ์กาลหว่าร์ เขาเป็นล่ามให้กรมเจ้าท่าและดำรงตำแหน่ง รองกงสุลโปรตุเกส  อีกทั้งมีกิจการโรงสีข้าวเป็นของตัวเอง ตระกูลMaria Xavier ที่มั่งคั่ง ได้บริจาคเงินเพื่อสร้างโบสถ์กาลหว่าร์ จนมีชื่อของครอบครัวท่านปรากฏอยู่ภายใต้บานกระจกสีภายในโบสถ์จนถึงปัจจุบัน

.

ต่อมาบุตรของ Luis Maria Xavier คือ เซเลสติโน มาเรีย เซเวียร์ (Celestino Maria Xavier) หรือ พระยาพิพัฒน์โกษา  เข้ารับราชการปลัดทูลฉลองกระทรวงการต่างประเทศในสมัยรัชกาลที่ 5 และ 6 ต่อมาดำรงตำแหน่งอัครราชทูตไทยประจำประเทศอิตาลี  และมีกิจการส่วนตัว คือโรงสีข้าวและทำธุรกิจที่ดิน โดยท่านเป็นผู้มีส่วนร่วมในการตัดถนนสี่พระยา และเป็นหนึ่งในหุ้นส่วนก่อสร้างและดำเนินกิจการรถไฟที่เริ่มจากสถานีปากคลองสาน ฝั่งธนบุรี ถึงสถานีมหาชัย เมืองสมุทรสาคร ระยะทาง 33.1 กิโลเมตรนอกจากนี้พระยาพิพัฒน์โกษา ยังเป็นบิดาของมาร์กาเร็ต ลิน เซเวียร์ (Magaret Lin Xavier) แพทย์หญิงคนแรกของไทยอีกด้วย

ภาพบน (ค.ศ. 1957): บริเวณสี่แยกถนนเจริญกรุงกับถนนสีพระยา
ภาพล่าง (ค.ศ. 2025): บริเวณสี่แยกถนนเจริญกรุงกับถนนสีพระยา

คุณชวน ชวนิชย์ ก่อตั้งบริษัท ชวนิชย์ จำกัด ในปี ค.ศ. 1944 (พ.ศ. 2487) ในขณะนั้นตึกแถวที่เขาเช่าอยู่ในย่านตลาดน้อย ใกล้เซียงกง มีขนาดเล็กเกินไป ไม่เพียงพอต่อความต้องการของธุรกิจการค้าหลังสงคราม เขาจึงต้องการพื้นที่มากขึ้นเพื่อเก็บวัตถุดิบจำนวนมากก่อนส่งออกไปยังสหรัฐอเมริกา

เมื่อได้ยินว่าคุณเลิศ เจ้าของที่ดินซึ่งเคยถูกกองทัพญี่ปุ่นใช้งาน ไม่ประสงค์จะครอบครองต่อ คุณชวนจึงแสดงความสนใจ และเมื่อถึงเวลาที่เหมาะสม เขาและภรรยา คุณมานี ชวนิชย์ จึงตัดสินใจซื้อที่ดินผืนนี้พร้อมโกดังทั้งหมด

ภาพด้านบน: คุณชวน และคุณมานี ชวนิชย์

ภาพด้านบน: บริษัท ชวนิชย์ จำกัด ส่งออกวัตถุดิบไปยังสหรัฐอเมริกาหลังสงคราม

ภาพด้านบน (ค.ศ. 1952): วันเปิดทำการอาคารชวนิชย์ พร้อมเจ้าหน้าที่และครอบครัว

ภายในปี ค.ศ. 1946 คุณชวนได้สร้างอาคารชวนิชย์บนที่ดินผืนปัจจุบัน โดยได้จ้าง “นายเม้ง” มาสร้างอาคารชวานิชสองชั้นในสไตล์อาร์ตเดโก (Art Deco) อาร์ตเดโกได้รับความนิยมในตะวันตกตั้งแต่ราวปี 1910 และมีอิทธิพลเข้ามาถึงประเทศไทยช่วงปลายสงครามลักษณะเด่นคือรูปทรงเรขาคณิตที่แข็งแรง เรียบง่าย และซ้ำกันเป็นจังหวะ ทำให้เน้นความสมมาตรของการจัดวาง อาคารด้านข้างที่อยู่ขนาบทางเข้ากลางมีรูปแบบเหมือนกันทั้งสองฝั่ง สร้างความรู้สึกมั่นคง มีเกียรติ และเป็นทางการ

อาคารชวนิชย์ตั้งอยู่ที่ 48 ตรอกกัปตันบุช ซอยเจริญกรุง 30 ปัจจุบันยังคงใช้งานเป็นสำนักงาน และตั้งอยู่ภายในพื้นที่โครงการ Warehouse 30

ภาพด้านบน (ค.ศ. 2025): ด้านหน้าของอาคารชวนิชย์

จุดเด่นของอาร์ตเดโกในอาคารชวนิชย์ ได้แก่

• การใช้ “คิ้ว” หรือชั้นวางเหนือหน้าต่าง เพื่อบังแดดและกันฝน (สำคัญในยุคก่อนมีเครื่องปรับอากาศ)

• รายละเอียดสถาปัตยกรรมที่เรียบง่าย: พื้นผิวด้านนอกของอาคารปูนตกแต่งด้วยเส้นร่องคล้ายหินจริง

• การใช้สีอย่างประหยัด: อาคารทาด้วยสีขาวครีมอ่อน ตัดกับขอบตกแต่งสีฟ้า-เทาอ่อนพาสเทล ไม่มีการใช้สีฉูดฉาด

• ปี 1950 การเพิ่มความเป็นท้องถิ่นในงานอาร์ตเดโก: มีการใช้โลหะตกแต่งเหนือทางเข้าหน้าต่าง และช่องระบายอากาศ แนวปฏิบัตินี้เข้ามาในไทยหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยมีการเพิ่มงานเหล็กดัดในบ้านหลายหลังด้วย

ภาพด้านบน: แปลนด้านหน้าของอาคารชวนิชย์

ภาพด้านบน: “คิ้ว” หรือชั้นวางเหนือหน้าต่าง

ภาพด้านบน: องค์ประกอบเหล็กดัดประดับโลโก้ CCL (โลโก้บริษัท ชวนิชย์ จำกัด)

ในช่วงเวลานั้น ชุมชนบางรักเริ่มตระหนักถึงคุณค่าของอาคารเก่าในย่านของตนเอง และให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์มรดกทางสถาปัตยกรรม หนึ่งในผู้บุกเบิกแนวคิดการรักษาและปรับใช้พื้นที่อาคารเก่าให้เกิดประโยชน์ใหม่ คือสถาปนิกชื่อดัง “ดวงฤทธิ์ บุนนาค” ผู้ซึ่งเคยสร้างผลงานอันโดดเด่นที่ The Jam Factory ริมฝั่งตรงข้ามของแม่น้ำ และด้วยวิสัยทัศน์ของเขาเองที่เห็นศักยภาพของโกดังเก่าเหล่านี้ — โปรเจกต์ Warehouse 30 จึงถือกำเนิดขึ้น!

ภาพด้านบน (ค.ศ. 2025): มุมมองของโครงการ Warehouse 30 จากซอยเจริญกรุง 30

ภายในของ Warehouse 30 หลังการบูรณะเต็มไปด้วยร้านค้า คาเฟ่ ร้านอาหาร และแกลเลอรี — แตกต่างอย่างสิ้นเชิงจากภาพในอดีตที่เคยเป็นพื้นที่เก็บเครื่องจักรและชิ้นส่วนหัวรถจักร ดวงฤทธิ์ บุนนาค ได้บูรณะส่วนภายนอกของอาคารอย่างพิถีพิถัน เพื่อคงเสน่ห์ดั้งเดิมเอาไว้ไม่ให้สูญหาย ขณะเดียวกัน เขายังคงรักษาโครงสร้างภายในส่วนใหญ่ให้คงสภาพเดิม ยกเว้นบางพื้นที่ที่จำเป็นต้องปรับให้เหมาะสมกับการใช้งานของผู้เช่า

สิ่งเดียวที่ไม่อาจต่อรองได้คือ “พื้นไม้เดิม” ซึ่งต้องคงไว้ เพื่อรักษาบรรยากาศดิบเท่แบบโกดังเก่าให้ยังคงอยู่ ก่อนที่ Warehouse 30 จะเปิดตัวในปี 2016 โกดังเหล่านี้ก็ได้ปรับตัวให้เข้ากับกาลเวลาอย่างดีเยี่ยมแล้ว แสดงให้เห็นว่าพื้นที่แห่งนี้ไม่เคยถูกทอดทิ้งให้รกร้างเลยตลอดมา

ภาพด้านบน (ค.ศ. 2025): มุมมองของโครงการ Warehouse 30 จากซอยเจริญกรุง 32 หลังการขยายพื้นที่ลานจอดรถ

ภาพบน (ค.ศ. 2016): โกดังเดิมมีพื้นที่จอดรถค่อนข้างจำกัด
ภาพล่าง (ค.ศ. 2025): พื้นที่จอดรถที่ขยายใหม่กว้างขวางและสะดวกสบาย

ภาพบน (ค.ศ. 2016): โกดังแต่ละหลังยังแยกออกจากกัน ไม่มีทางเชื่อมต่อ
ภาพล่าง (ค.ศ. 2025): มีการสร้างทางเดินเชื่อมมีหลังคาสำหรับคนเดิน และติดตั้งระบบป้ายบอกทางใหม่เพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่ผู้มาเยือน

ภาพด้านบน: ทางเดินนี้ถูกสร้างขึ้นเพื่อเชื่อมต่อโกดังทั้ง 8 หลังเข้าด้วยกัน